देवी सरस्वती ही ज्ञान, संगीत, बुद्धी आणि कलेची देवता आहे. तसेच ती सर्व वेदांची जननी आहे.
मुलींसाठी देवी सरस्वतीची नावे
| नाव | नावाचा अर्थ |
| ऐश्वी | या नावाचा मूळ अर्थ ‘पवित्र’ आहे. त्याचा आणखी एक अर्थ आहे – ‘विजयी’. |
| अशवी | या नावाचा अर्थ ‘विजयी’ आहे. हे सरस्वती देवीचे दुसरे नाव आहे. |
| आशवी | या नावाचा अर्थही ‘धन्य’ आणि ‘विजयी’ आहे. हे नाव देवी सरस्वतीचे आहे |
| आयरा | याचा अर्थ ‘आदरणीय व्यक्ती’ आहे. इतर अर्थ म्हणजे ‘पृथ्वी’ आणि ‘जागरुक. ’ हे सरस्वती देवीचे नाव आहे. |
| अक्षरा | सरळ अर्थ म्हणजे ‘अक्षर’. हे थोड्या जुन्या पद्धतीचे नाव आहे पण चांगले आहे. सरस्वती देवीचा संदर्भ असल्यामुळे ते नाव जादुई वाटते. |
| अनिशा | ‘शुद्ध’, ‘अविरत’, ‘कृपा’, ‘सर्वोच्च’, ‘दिवस’, ‘आशादायी’ असे विविध अर्थ आहेत. ‘चमकदार‘ आणि ‘अखंड‘ असेही ह्या नावांचे अर्थ आहेत. |
| आयना | हे नाव एकमेवाद्वितीय आहे कारण याचा अर्थ आहे ‘सुंदर बहर‘ आणि ‘निर्दोष‘. |
| बाणी | हे एक आकर्षक नाव आहे आणि याचा अर्थ ‘देवी सरस्वती’ आहे. ‘आवाज’ किंवा ‘भाषण’ असेही त्याचे काही अर्थ आहेत. |
| भराडी | ‘विज्ञान’ आणि ‘शहाणपणा’ असे ह्या नावाचे अर्थ आहेत. याचा अर्थ ‘इतिहासावरचे प्रेम’ देखील आहे. यात देवी सरस्वतीचे गुण दर्शविले गेले आहेत. |
| भारथी | याचा अर्थ आहे “शिक्षणाची आणि ज्ञानाची देवी” आणि हे सरस्वती देवीचे आणखी एक नाव आहे. |
| भारती | या नावाचा अर्थ “सद्गुण”, “विजयी” असा आहे |
| बिलवाणी | या नावाचा अर्थ आहे “मोहक”, “मजबूत” आणि “धाडसी”. हे नाव म्हणजे आधुनिक आणि प्राचीन काळाचे मिश्रण आहे. |
| बीना | हे नाव संगीताशी संबंधित आहे आणि याचा अर्थ आहे “कर्णमधुर”, “ताजेतवाने करणारे” आणि “मधुर” असा आहे. सरस्वती देवीचे वाद्य असाही ह्याचा अर्थ होतो. |
| ब्राह्मणी | ह्या नावाचा अर्थ विश्वाचा निर्माता भगवान ब्रह्मा याची पत्नी असा आहे.आणि ह्याचा अर्थ ‘भगवान ब्रह्माची शक्ती’ असा देखील आहे. |
| चंद्रवदन | जिचा चेहरा चंद्रासारखा तेजस्वी आहे. |
| चंद्रिका | म्हणजे ‘चंद्र’ किंवा ‘चांदणे’. हे एक स्त्रीलिंगी आणि स्वर्गीय नाव आहे. |
| दिव्यंगा | शुभ शरीर असलेली. |
| गिरवाणी | या नावाचा अर्थ ‘राणी’ आहे. हे नाव सरस्वती आणि पार्वती या दोन्ही देवींसाठी वापरले जाते. |
| ज्ञानेश्वरी | हे अद्वितीय नाव ज्ञानाच्या देवीचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी वापरले जाते, ती देवी सरस्वती किंवा लक्ष्मी देवी आहे. |
| ज्ञानदा | या नावाचा अर्थ म्हणजे ‘ज्ञान देणारी’. या नावाचा दुसरा अर्थ म्हणजे ‘वेदांची देवी’. |
| हंसीनी | या नावाचा एक सुंदर अर्थ आहे आणि तो म्हणजे ‘जिचे वाहन हंस अशी’. सरस्वती देवीचे हे रूपक आहे. |
| हंसिनी | हे नाव सरस्वती देवीचे आणखी एक रूपक आहे आणि याचा अर्थ ‘हंस’ आणि ‘सुंदर बाई’ आहे. |
| हंसिहां | हे नाव खूपच लोकप्रिय आहे कारण ते अधिकृत वाटते. ह्याचा अर्थ ‘सर्वात भाग्यवान मुलगी’ असा आहे. |
| इरा | या असामान्य नावाचा अर्थ आहे स्वच्छ नितळ पाणी‘, ‘पृथ्वी‘. ह्याचा अर्थ शांती देवता असा सुद्धा होतो. |
| इर्शिता | हे सरस्वती देवीचे दुसरे नाव आहे आणि ते खूप लोकप्रिय आहे. |
| जानविका | ह्याचा अर्थ गंगा नदी असा आहे. ही ऋषी जाहिनूची मुलगी आहे. |
| जान्हवी | या नावाचा अर्थ गंगा नदी देखील आहे. दुसरा अर्थ हा आहे “योग्य व्यक्ती” आणि “शिक्षित”. |
| कादंबरी | नावाचा अर्थ ‘मादी कोकिळा’ आहे. इतर अर्थ म्हणजे ‘देवी’, ‘कादंबरी’ आणि ‘कथा’. |
| कामरूप | देवी जी इच्छेनुसार विविध रूपे घेते |
| कांता | तेजस्वी |
| काव्या | हे नाव खूप शांत भासते कारण याचा अर्थ आहे ‘कविता’ त्याला एक काव्यात्मक भावना आहे आणि याचा अर्थ ‘गोड’ देखील आहे. |
| महाभद्र | गंगा नदी |
| महामाया | दैवी |
| महाश्वेता | हे नाव वेगळे आहे कारण याचा अर्थ आहे ‘परिपूर्ण पांढरा‘. |
| मालिनी | या गोड नावाचा अर्थ “सुवासिक” आहे. |
| मंजुश्री | या नावाचा अर्थ ‘दिव्य सौंदर्य’ आहे. याचा अर्थ ‘चिरतरुण’ आणि ‘बलवान’ आहे आणि तो ‘अंतर्दृष्टी’ किंवा ‘प्रज्ञा’ शी संबंधित आहे. |
| मेधा | मेधा नावाचा अर्थ ‘बुद्धिमत्ता’ आणि ‘शहाणपणा’ आहे. इतर अर्थ ‘प्रेमाने तेजोमय झालेली ’ किंवा ‘बुद्धी’ आहेत. |
| मेधास्वी | शहाणपण, जीवनशैली, सामर्थ्य, शक्ती,सामर्थ्य, बुद्धी |
| निहारिका | या नावाचा अर्थ ‘धुके’, ‘दव‘’ आहे. प्रेमपूर्वक किंवा ताऱ्यांचा समूह असेही अर्थ आहेत. शांत आत्मा असा देखील अर्थ आहे. |
| निरंजना | याचा अर्थ ‘चांगली व निष्कलंक बाई’ आहे आणि हा शब्द धार्मिक सूत्रे आणि हिंदू मंत्रांमध्ये वापरला जातो. |
| न्यारा | या नावाचा मूळ अर्थ ‘गुलाब’ आहे. हे सरस्वती देवीच्या चिरंतन सौंदर्याचे वर्णन करण्यासाठी वापरले जाते. |
| पद्मक्षी | कमळासारखे डोळे असलेली |
| पद्मनायलय | कमळावर बसलेली देवता |
| पावाकी | या नावाचा अर्थ आहे ‘शुद्धता‘ आणि ‘अग्निपासून जन्मलेला‘. बुद्धी, शिक्षणाची देवता असाही ह्याचा अर्थ होतो |
| प्रज्ञा | म्हणजे ‘बुद्धिमत्ता’, ‘शहाणपणा’ आणि ‘सामर्थ्य’. दुसरा अर्थ म्हणजे ‘बुद्धी’ आणि देवी सरस्वतीचे दुसरे नाव. |
| प्रग्या | ‘शांत’ आणि ‘पराक्रम’ असा अर्थ आहे. याचा उपयोग ‘बुद्धिमत्ता’ आणि ‘शहाणपणा’ दर्शविण्यासाठी देखील केला जातो. |
| प्रजना | हुशार आणि समंजस स्त्री, बुद्धिमत्ता, समजूतदारपणा, विवेकबुद्धी |
| प्रणिक्य | या नावाचा मूळ अर्थ म्हणजे ‘हुशार’ आणि ‘सर्वांना प्रिय’. याचा अर्थ ‘ज्ञान’ देखील आहे. |
| राहीनी | चंद्र, एक तारा |
| रमा | मोहक |
| रिचा | हे नाव वेदांमधील लेखन, स्तोत्र आणि जप यांचे वर्णन करत असल्याने हे नाव अद्वितीय आहे. ‘चिरंतन‘ असा सुद्धा त्याचा अर्थ आहे |
| रिधिमा | हे नाव मोत्याचा आणि त्याच्या शुद्धतेचा संदर्भ आहे. याचा अर्थ ‘प्रेमाने परिपूर्ण’ देखील आहे. |
| सरस्वती | हे नाव म्हणजे ‘शिक्षणाची देवी’ आणि दुसरा अर्थ म्हणजे ‘सारांश’. |
| सौदामिनी | विजेसारखी चमकणारी |
| सौम्या | या नावाचा मूळ अर्थ ‘मृदू स्वभाव’ आहे. ब्रह्म पुराणानुसार नमूद केल्याप्रमाणे, हे विशिष्ट नाव भारतवर्षाच्या नऊ क्षेत्रांपैकी एक आहे. |
| सावित्री | प्रकाशाचा किरण |
| शारदा | हे नाव साहित्य आणि कलेच्या देवीचे चित्रण करण्यासाठी वापरले जाते. |
| श्रावणिका | या नावाचा अर्थ ‘इच्छुक’ आणि ‘ऐकण्यास पात्र’ आहे. ‘नदीचा प्रवाह’ किंवा ‘भगवान शिवाचा आशीर्वाद’ असाही ह्याचा अर्थ आहे. |
| सुरवंदिता | देवांना प्रिय देवता |
| स्वरात्मिका | संगीताच्या आत्म्यात असणारी |
| त्रैगुण | तिन्ही गुणांचे मूर्त रूप असणारी |
| वाची | ह्या गोड नावाचा अर्थ म्हणजे ‘मधुर’ ज्याला देवी सरस्वती म्हणून ओळखले जाते. |
| वाग्देवी | शिक्षणाची देवी |
| वागीश्वरी | वाणीची देवी, एका रागाचे नाव |
| वैष्णवी | भगवान विष्णूची उपासक |
| वाणी | नावाचा अर्थ ‘भाषण’ किंवा‘चिंतन‘ आहे. याचा अर्थ ‘आवाज’ आणि ‘बोललेला’ असा देखील आहे. |
| वनिश्री | भाषण किंवा वाणीची देवी |
| वानमयी | भाषण, संपन्न |
| वेदश्री | हे विशिष्ट नाव वेदांशी संबंधित आहे कारण याचा अर्थ आहे “वेदांचे सौंदर्य’ किंवा ‘सर्व वेद ज्ञात असलेली‘ असा होतो. |
| वीणावाणी | वीणा किंवा वाद्य |
| विदुषी | हे विशिष्ट नाव म्हणजे ‘बुद्धिमत्ता’ किंवा ‘शिकलेली’ |
| विद्यादेवी | ज्ञानदेवता |
| विमला | ह्या नावाचा अर्थ ‘शुद्ध‘ असा आहे . |
| विंध्यावास | विंध्य पर्वत निवासस्थान असलेली देवता |
सरस्वती देवतेची नावे बऱ्याच गोष्टींचे प्रतिबिंब असते. जर तुम्हाला तुमच्या मुलीचे नाव बुद्धीची हिंदू देवता सरस्वतीचे ठेवायचे असेल तर तुम्ही ह्यापैकी कोणतीही नावे निवडू शकता.
आणखी वाचा:
तुमच्या बाळासाठी श्री गणेशाची ७५ नावे
एकमेवाद्वितीय अशी भारतीय मुलींची अर्थासहित १५० नावे
