गरोदरपणातील पचनसंस्थेशी संबंधित समस्येवर १२ घरगुती उपाय

तुम्ही गर्भवती असल्यास,  उत्साहित आणि आनंदी असणे आवश्यक आहे. गर्भधारणा झाल्यामुळे तुम्ही खूप आनंदी असलात तरीसुद्धा दुसरीकडे तुम्हाला बाळाची चिंता सुद्धा वाटू शकते. गर्भधारणा झाल्यावर तुमच्या शरीरात बरेच बदल घडून येतात आणि हे बदल आपल्याला कधीकधी अस्वस्थ करतात. कधीकधी, तुमचे पोट फुगलेले तुम्हाला जाणवेल आणि वायूची समस्या होईल त्यामुळे तुम्ही अस्वस्थ होऊ शकता. परंतु, गरोदरपणात पचनसंस्थेशी संबंधित समस्या का होतात हे आपल्याला माहिती आहे का? नसल्यास वाचा. पचनसंस्थेशी संबंधित समस्येची प्राथमिक कारणे खाली सूचीबद्ध आहेतः

१. हार्मोनल असंतुलन

गरोदरपणात गॅस होण्याचे  मुख्य कारण म्हणजे प्रोजेस्टेरॉन हार्मोन हे होय. गरोदरपणात, प्रोजेस्टेरॉन हार्मोन जास्त प्रमाणात तयार होते, त्यामुळे आपल्या स्नायूंना आराम मिळतो. जेव्हा आपल्या आतड्यांसंबंधी स्नायू देखील विश्रांती घेतात, तेव्हा आपली पचनक्रिया बरीच मंदावते. खाल्लेले अन्न दीर्घकाळापर्यंत पचन संस्थेत राहते, त्यामुळे गर्भवती महिलांमध्ये गॅसेसची समस्या निर्माण होते.

२. गरोदरपणातील मधुमेह

गरोदरपणात, महिलेच्या रक्तातील साखरेची पातळी सहसा जास्त असते. गरोदरपणात रक्तातील वाढलेली साखर हा गरोदरपणातील मधुमेह म्हणून ओळखला जातो. जर तुम्हाला गरोदरपणात होणारा मधुमेह असेल तर तुम्हाला पोट फुगल्यासारखे वाटू शकेल. ही समस्या सामान्यत: गरोदरपणाच्या उत्तरार्धात दिसून येते.

३. वजन वाढणे

गरोदरपणात तुम्हाला दर काही तासांनी काहीतरी खाण्याची इच्छा असेल. परिणामी, तुम्ही कदाचित स्नॅक करून वारंवार खाल. जर तुम्ही व्यायाम केला नाही आणि खाणे चालू ठेवले नाही तर तुमचे  वजन वाढू शकेल. त्यामुळे तुम्हाला पोट फुगल्यासारखे वाटू शकेल.

४. गरोदरपणातील शारीरिक बदल

गरोदरपणातील शारीरिक बदलांमुळे देखील वायू होऊ शकतो. तुमचे दिवस भरत असताना वाढत्या गर्भाशयाचा दबाव पचनक्रियेवर येतो आणि त्यामुळे वायूची निर्मिती होते.

५. वायूची निर्मिती करणाऱ्या पदार्थांचे सेवन करणे

असे काही खाद्यपदार्थ आहेत ज्यामुळे जादा वायू निर्माण होतो. जर तुम्ही गरोदरपणात तळलेले पदार्थ, दुग्धजन्य पदार्थ, पालेभाज्या किंवा कार्बोनेटेड पेयांचे सेवन केले तर तुम्हाला गॅस होऊ शकेल.

गरोदर असताना गॅस होण्याच्या समस्येवर नैसर्गिक उपचार

दररोज सरासरी व्यक्ती सुमारे १५-२० वेळा गॅस पास करते. परंतु गरोदरपणात ही संख्या जवळजवळ दुप्पट होते त्यामुळे काही गैरसोय आणि पेच निर्माण होऊ शकेल. गरोदरपणात गॅससंबंधी समस्या सोडविण्यासाठी तुम्ही काही नैसर्गिक उपायांचा प्रयत्न करू शकता. हे उपाय प्रभावी आहेत आणि सहजतेने अंमलात येऊ शकतात. गॅस समस्येवर उपचार करण्यासाठी काही नैसर्गिक उपाय येथे आहेत.

१. पाण्याचे सेवन वाढवा

दिवसा नियमित अंतराने भरपूर पाणी पिऊन स्वत: ला हायड्रेटेड ठेवा. खरं तर, आपल्या दिवसाच्या सुरुवातीला एक ग्लास पाणी प्या आणि या नैसर्गिकरित्या पुनरुज्जीवित करणाऱ्या द्रवपदार्थाची बाटली जवळ ठेवा. दिवसभर पाणी पीत  रहा. आपण पास्चराइज्ड फळांचा रस देखील पिऊ शकता कारण रस पिण्यामुळे शरीरातील विष काढून टाकण्यास मदत होते तसेच वायू सुद्धा होत नाही.

२. तंतुमय पदार्थानी समृद्ध आहार घ्या

आपल्या आहारात गाजर, सफरचंद, दलिया, पालेभाज्या ह्यांचा समावेश करा कारण ते पाचक प्रणालीतील पाणी शोषून घेण्यास मदत करतात. तंतुमय पदार्थ आतड्यांमधून सहजतेने पुढे सरकतात. तंतुमय पदार्थानी समृद्ध असलेले अन्न खाल्ल्याने तुमची आतड्यांची हालचाल नियमित होईल आणि तुम्हाला गॅसेस जाणवणार नाहीत. जर तुम्हाला जास्त फायबरयुक्त पदार्थ खाण्याची सवय नसेल तर आहारात फायबर-समृद्ध फळे आणि भाज्या ह्यांचा समावेश हळूहळू करा.

३. थोडे थोडे खा

दिवसात तीन वेळा भरपूर खाण्याऐवजी, तुम्ही त्यांना दिवसभरात सहा लहान जेवणात विभागू शकता. सावकाश खा. अन्न गिळून टाकू नका- पुढील घास घेण्याआधी आधीच घास नीट चावून खा. तसेच, तळलेले आणि आरोग्यासाठी चांगले अन्न टाळा.

४. मेथी बियाणे वापरुन पहा

मेथीचे दाणे भिजवलेले पाणी पिणे हा एक जुना उपाय आहे. गरोदरपणात गॅस नियंत्रित करण्याचा हा एक करून पाहिलेला उपाय आहे. तुम्ही मेथीचे दाणे एक चमचा घेऊ शकता आणि एक ग्लास पाण्यात ते रात्रभर भिजवू शकता. मेथीचे दाणे गाळून वेगळे करा आणि वायू कमी करण्यासाठी ते पाणी प्या.

५. लिंबाचा रस

एका वाटी मध्ये एक संपूर्ण लिंबू पिळून त्यात एक कप पाणी आणि अर्धा चमचा बेकिंग सोडा घाला. बेकिंग सोडा पूर्णपणे विरघळत नाही तोपर्यंत ढवळत रहा. गॅस आणि इतर पोटाच्या समस्यांपासून त्वरित आराम मिळविण्यासाठी हे प्या. सकाळी लिंबाचा रस कोमट पाण्यात घालून प्यायल्याने पोटदुखीपासून आराम मिळू शकेल.

६. हर्बल टी प्या

गरोदरपणात जठरासंबंधी समस्या सोडविण्यासाठी हा एक अत्यंत लोकप्रिय घरगुती उपाय आहे. पेपरमिंट लीफ, ब्लॅकबेरी आणि रास्पबेरी टी पचन प्रक्रियेस मदत करण्यासाठी ओळखले जातात. हर्बल चहा जास्त प्रमाणात उकळू नका कारण त्यामुळे त्यांच्यामध्ये असलेल्या उपचारांचा गुणधर्म नष्ट होऊ शकतो. पेपरमिंट लीफ टी, विशेषत: गरोदरपणात होणाऱ्या गॅसपासून आराम देते. त्यात मध घालून दिवसातून दोनदा प्या. तुम्ही  दररोज गरोदरपणात कोणत्याही एका हर्बल चहाचे दोन ते तीन कप पिऊ शकता. तथापि, जास्त मद्यपान करू नका कारण त्यामुळे गरोदरपणात इतर गुंतागुंत होऊ शकतात.

७. कोथिंबीर वापरुन पहा

वायू होणे आणि पोट फुगणे ह्यावर कोथिंबीर एक नैसर्गिक उपाय आहे. कोथिंबिरीची पाने ऍसिडिटी आणि पोटात होणारी जळजळ कमी करण्यास मदत करते. अपचन आणि वायूचा त्रास दूर ठेवण्यासाठी एक ग्लास ताकामध्ये भाजलेले धणे घाला आणि प्या. आहारात समावेश करण्यासाठी तुम्ही अन्नपदार्थांमध्ये वरून कोथिंबीर घालू शकता.

८. कोमट पाणी प्या

अपचन आणि पोटाच्या इतर समस्यांवर दररोज कोमट पाणी पिऊन प्रभावीपणे तुम्ही त्यास सामोरे जाऊ शकता. दररोज एक ग्लास कोमट पाणी पिण्यामुळे तुमची पचन संस्था नीट राहील आणि आतड्यांसंबंधी योग्य हालचाली सुनिश्चित होतील. जर तुम्ही एखाद्या रेस्टॉरंटमध्ये किंवा पार्टीत जेवण घेत असाल तर  एक ग्लास कोमट पाणी प्या. (शक्य असल्यास अर्धा लिंबू पिळून घ्या).

९. आपल्या आहारात शेवग्याचा समावेश करा

ही तंतुमय भाजी आपल्या जेवणात एक आवश्यक जोड आहे, खासकरून जर तुम्हाला बद्धकोष्ठता येत असेल किंवा कठोर मल जात असेल तर आहारात शेवग्याच्या भाजीचा समावेश करा. आतड्यांसंबंधी हालचाली अनियमित असल्यास आपल्या शरीरात जास्त वायू तयार होण्याची शक्यता आहे. शेवग्याच्या भाजीसारखे तंतुमय पदार्थ आपल्या आहारात असल्यास पोटाचे आरोग्य बऱ्याच प्रमाणात सुधारू शकतात.

१०. पोषक अन्न खा

गरोदरपणात तुम्ही तुमच्या आहाराकडे काळजीपूर्वक लक्ष दिले पाहिजे त्यासाठी केवळ निरोगी पदार्थ खावेत. प्रक्रिया केलेले खाद्यपदार्थ किंवा गोठलेल्या पदार्थांच्या तुलनेत ताजे पदार्थ नेहमीच सर्वोत्कृष्ट मानले जातात. कीटकनाशके नसलेले सेंद्रिय पदार्थ गरोदरपणात पसंत केले पाहिजेत. यामुळे पूर्णपणे नैसर्गिक मार्गाने अपचन आणि वायू होण्याची शक्यता कमी होईल.

११. योग आणि व्यायामाचा सराव करा

हालचाल करीत रहा कारण दिवसभर बसून राहिल्यामुळे गॅस तयार होऊ शकतो. सकाळी आणि संध्याकाळी बागेत चालण्यासारखा हलका व्यायाम केल्यास गर्भवती महिलांसाठी तो आदर्श ठरू शकतो. कोणत्याही प्रकारचे कठोर व्यायाम टाळा. त्याऐवजी योगाची निवड करा आणि योग करण्यासाठी व्यावसायिक मदत घ्या. हलके शारिरीक व्यायाम केल्यास गरोदरपणात गॅस आणि पोटाच्या इतर समस्यांपासून मुक्त होण्यास मदत होते.

१२. आरामदायक कपडे घाला

गरोदरपणात घट्ट कपडे घातल्याने पोटावर दाब येऊ शकतो. त्यामुळे गॅस तयार होऊन तुम्हाला अस्वस्थता येऊ शकतो. म्हणून गरोदरपणात, विशेषतः गरोदरपणाच्या नंतरच्या काळात, सैल आणि आरामदायक कपडे घाला.

गरोदरपणात गॅस होऊ नये म्हणून काय करावे?

येथे काही टिप्स आहेत ज्यामुळे गरोदरपणात गॅसची समस्या व्यवस्थापित करण्यास, कमी करण्यास आणि प्रतिबंधित करण्यास मदत होते.

१. रिफाईंड साखरेचे सेवन करणे टाळा

जर तुम्हाला गोड पदार्थ आणि पेय पदार्थांची तल्लफ कमी करण्याचा एखादा मार्ग सापडला तर ते तुमच्यासाठी चांगले असेल. कृत्रिमरित्या-चव असलेल्या फळांच्या रसांमध्ये आणि पेयांमध्ये आढळणाऱ्या फ्रुकटोज मुळे पोट फुगून गॅस तयार होतो. म्हणून फ्लेवर्ड ड्रिंक्स आणि कार्बोनेटेड पेये टाळा. तुम्ही च्युईंगम खाणे आणि लाझेंजेस देखील टाळावेत कारण त्यात सॉर्बिटोल असते ज्यामुळे वायू होऊ शकतो.

२. तळलेले पदार्थ मर्यादित प्रमाणात खा

चिप्स आणि फ्राईंसारख्या तळलेल्या पदार्थांमुळे जरी गॅस होत नसला तरी गरोदरपणात पचनक्रिया मंदावत असल्याने तुम्हाला पोट फुगल्यासारखे वाटू शकते. तसेच, सोयाबीन, कांदे, ब्रोकोली, कोबी आणि फुलकोबीसारखे पदार्थ ह्यामुळे वायूची समस्या उद्भवू शकते, म्हणून गरोदरपणात त्यांचे सेवन मर्यादित करा.

३. ताण घेऊ नका

अनेक स्त्रियांना तणाव असताना गॅसचा त्रास होण्याची प्रवृत्ती असते. आपण ताणतणाव किंवा अस्वस्थ असताना, खाताना खूप जास्त हवा आत घेता त्यामुळे वायूची समस्या उद्भवते. ताण-संबंधित वायू हे  इरिटेबल बाउल सिंड्रोम  (आयबीएस) चे लक्षण आहे. जर तुम्हाला गरोदरपणात आयबीएस असेल तर तुम्हाला वायू होणे, बद्धकोष्ठता किंवा पोटात पेटके येणे ह्यासारख्या समस्या जाणवू शकतात. म्हणूनच, तुम्ही गरोदरपणात ताणतणाव व्यवस्थापित करणे महत्वाचे आहे. ध्यान किंवा योगासारख्या विश्रांतीच्या तंत्राचा प्रयत्न करून तुम्ही शांत होऊ शकता किंवा विश्रांती घेऊ शकता.

पोटांच्या तक्रारीमुळे बाळाला हानी पोहचेल असे जर तुम्हाला वाटत असेल तर तशी भीती वाटून घेऊ नका कारण तुमचे बाळ ठीक होईल. गर्भजलामुळे तुमच्या बाळाचे कुठल्याही हानीपासून संरक्षण होऊ शकते. गरोदरपणात पोट फुगणे आणि वायू होणे ह्या सर्वसामान्यपणे होणाऱ्या समस्या आहेत. परंतु त्यामुळे तुमच्या बाळाच्या आरोग्यावर कुठल्याही प्रकारे परिणाम होणार नाही. किंबहुना, हि समस्या दूर ठेवण्यासाठी तळलेले आणि गोड़ पदार्थ खाणे टाळा आणि भरपूर पाणी प्या. परंतु, जर तुम्हाला हा त्रास आधीपासूनच होत असेल तर वर दिलेले उपाय करून पहा, तुम्हाला खूप बरे वाटेल. तुमचे गरोदरपण आनंदात आणि आरामात जावो. जर गॅस पास केल्यानंतर पोटात पेटके येत असतील, हलके डाग पडत असतील किंवा पोटात दुखत असेल तर तुमच्या डॉक्टरांशी तात्काळ संपर्क साधा.

आणखी वाचा:

गरोदरपणातील पोटदुखी
गरोदरपणात छातीत जळजळ होणे: लक्षणे, कारणे आणि उपचार