तुमचे १८ आठवड्यांचे बाळ – विकास, वाढीचे टप्पे आणि काळजी

आपले बाळ आता अधिकृतपणे १८ आठवड्यांचे आहे आणि तुम्ही गेल्या काही महिन्यांत त्याचा विकास होताना पाहिला असेल. इतक्या लवकर तो १८ आठवड्यांचा झाला आहे असे तुम्हाला कदाचित वाटेल, पण हे तुम्हाला ठाऊकच आहे की ते खरे नाही! तुम्ही अनेक रात्री बाळासाठी जागून काढलेल्या आहेत आणि त्याची काळजी घेण्यासाठी आणि वाढीचे टप्पे गाठण्यासाठी त्याला मदत करण्यासाठी तुम्ही सर्वतोपरी प्रयत्न केले आहेत. आतापर्यंत, तुमच्या लहान बाळाने त्याचे पाय आणि बोटांचा शोध घेतला असेल आणि जर बाळ आधीपासून पालथे पडत नसेल तर तो आता कधीही पालथे पडण्यास सुरुवात करू शकतो. या अवस्थेत, बर्‍याच बाळांचा विकास आणखी वेगाने होऊ लागतो आणि स्वतःला कसे हाताळायचे याची त्याला चांगली कल्पना येते. तुमच्या १८ आठवड्यांच्या बाळाच्या विकासाबद्दल तुम्हाला आवश्यक असलेले सर्व काही जाणून घ्या.

तुमच्या १८ आठवड्यांच्या बाळाचा विकास

तुमच्या बाळाच्या वजनात वाढ होईल परंतु त्याचे वजन मागील महिन्यांच्या तुलनेत थोडे कमी वेगाने वाढेल. आतापासून त्याचा भावनिक आणि मानसिक विकास सुरू होईल. असे म्हटले जाते की त्याचे शारीरिक वर्तन आणि मोटर समन्वयामध्ये अजूनही बरेच बदल घडतील. बाळाने आधीच पालथे पडण्यास सुरुवात केलेली असेल किंवा ते करण्याच्या मार्गावर असेल. आपल्या बाळाला आता हालचाल करायला आवडू लागेल आणि ते पुढे आणण्यात स्वत: ला त्यामध्ये गुंतवू लागेल. जर तुम्ही बाळाला धरले असेल किंवा त्याला गुंडाळले असेल तर बाळाला सतत वळवळ करू शकते आणि काही वेळा बाळाचे डोके पलंगावर आपटते किंवा तो सोफ्यावरून पडतो. जर तुमच्या बाळाची पालथे पडण्यास सुरुवात झालेली असेल तर, बाळाला इजा होऊ नये म्हणून तुम्हाला अतिरिक्त खबरदारी घेणे आवश्यक आहे

तुमच्या १८ आठवड्यांच्या बाळाचे वाढीचे टप्पे

• या आठवड्यापर्यंत, आपल्या बाळास प्रत्येक गोष्ट मनोरंजक आणि मोहक वाटेल. तो त्याच्या स्वत: च्या शरीराच्या अवयवांविषयी देखील उत्सुक असेल. तो त्याच्या हात व पायांचा शोध घेईल. तो त्याची बोटे आणि अंगठ्यांचे निरीक्षण करेल, त्यांची हालचाल कशी होते ते पाहिल आणि त्यांना तोंडात घालण्याचा प्रयत्न करेल. त्यांचा उत्तम वापर कसा करायचा हे तो लवकरच शिकेल. बाळ त्याचे पाय क्रिबच्या पट्ट्यांवर लावून स्वतःला ढकलेल आणि जागेवरच फिरू शकेल. तुम्ही बाळाला तिथे एकटे सोडल्यावर विचित्र स्थितीत आपल्या बाळाला पाहून आश्चर्यचकित होऊ नका.
• झोपताना बाळाला गुंडाळल्यामुळे त्याला नुकसान होण्यापासून रोखण्यास मदत होईल परंतु बरेचजण बाळाला आहे तसे ठेवण्याची शिफारस करतात. त्यामुळे बाळाला आधीपेक्षा जास्त प्रमाणात हात पाय हलवता येतील आणि त्यामुळे बाळास चालण्याची क्रिया शिकण्यास मदत होईल.
• या काळात, तुमच्या लहान बाळाचे दात हिरड्याखाली त्यांची योग्य स्थिती घेऊन स्वतःस हिरड्यांच्या खाली तयार करण्यास सुरवात करतील आणि हळू हळू दात दिसू लागतील. जर तुमच्या बाळाची दात लवकर येण्याची प्रवृत्ती असेल तर खालचे दात दिसू लागण्यास सुरुवात झालेली असेल आणि हिरडीतून ते केव्हाही बाहेर येऊ शकतात.
• आपले बाळ आता स्वतःच्या व्यक्तिमत्त्वाबद्दल शिकेल आणि त्याला समजेल की त्याने केलेले आवाज तुम्ही केलेल्या आवाजांपेक्षा भिन्न आहेत. तो स्वतःच्या चेहऱ्यासोबत तुमचाही चेहरा आरशात बघू लागेल आणि बऱ्याच गोष्टी शिकेल.
• हळूहळू, तो आपल्या सभोवतालच्या परिचित चेहऱ्यांशी संवाद साधण्यास सुरवात करेल – तो त्यांच्यावर विश्वास ठेवण्यास देखील सुरुवात करेल. म्हणजेच अनोळखी व्यक्ती दिसल्यास बाळ सावध होईल आणि अनोळखी चेहऱ्यांमध्ये तो तुमचा शोध घेईल. परंतु आपले बाळ त्यांच्याबरोबर जितका जास्त वेळ घालवेल तितका तो त्यांच्यावर विश्वास ठेवण्यास सुरवात करेल.
• यावेळी, स्थान, खोली आणि समन्वयाबद्दलची बाळांची धारणा बर्‍याच प्रमाणात सुधारित होईल. वस्तूंकडे जाऊन त्या हिसकावून घेण्यात बाळ बऱ्याच अंशी यशस्वी होईल. एकापेक्षा अधिक वस्तू बघून त्यांचा डोळ्यांनी मागोवा घेणे हे त्याच्यासाठी एक सामान्य काम होईल
• तुम्ही केलेल्या आवाजाचे बाळ अनुकरण करेल आणि आपल्याशी संपर्क प्रस्थापित करण्याचा तो प्रयत्न करेल म्हणून त्याचे संवादाचे कौशल्य बरेच वाढेल (तरीही त्याच्या वयानुसार). तुम्ही बाळाच्या आवाजाचे पुन्हा मोठ्या आवाजात आणि वेगळ्या टोन मध्ये अनुकरण करून हा संवाद पुढे सुरु ठेवू शकता. आवाज काढण्यासाठी वेगवेगळ्या वस्तू वापरल्याने सुद्धा मदत होऊ शकते.

आहार देणे

बहुतेक माता आता कामावर जाण्यास सुरुवात करतात किंवा घरातून कामाशी संबंधित गोष्टी करण्यासाठी थोडा वेळ काढतात. खासकरून जर बाळाने ह्या काळात स्तनपान पूर्णपणे बंद केले असेल तर त्यामुळे कदाचित बाळाला बाटलीने दूध देण्याची गरज भासू शकते. बाटलीतून दुधाचा प्रवाह वेगाने होत असल्याने आणि बाळासाठी बाटली सोयीची असल्याने बाळ लगेच बाटली स्वीकारते. काही बाळांना कदाचित स्तनपानाची इच्छा असेल आणि ते बाटली सहज स्वीकारू शकत नाहीत.

हे करण्याचा एक मार्ग म्हणजे तुम्ही तुमच्या बाळाला स्तनपान देत असताना बाटली बाजूला ठेवणे. तुम्ही हळूहळू बाटलीचा परिचय बाळाला करून देऊ शकता. जर आपण हळूहळू आणि वारंवार बाटलीची ओळख करुन दिली तर बाळ बाटलीमधून दूध पिणे सुरू करते. हळूहळू नंतर तुम्ही बाळाला तुमच्या शेजारी झोपू देऊ शकता आणि बाटलीचा वापर करुन त्याला दूध देऊ शकता किंवा दुसऱ्या कुणालातरी बाळाला दूध देण्यास सांगू शकता. काही बाळे बाटली नाकारतात परंतु कपने दूध घेतात. तुमच्या अनुपस्थितीत इतर कोणतीही व्यक्ती बाळाला दूध देण्याची काळजी घेत असेल तर त्यांना बाळाला किती दूध आवश्यक आहे ह्याची माहिती द्या आणि दूध पाजण्याचे साधारण अंदाजे वेळापत्रक त्यांना सांगा.

शक्य असल्यास, पंपाच्या साह्याने स्तनांमधून दूध काढून ठेवा आणि ते साठवा जेणेकरून ते बाटलीद्वारे दिले जाऊ शकते आणि जर ही शक्यता नसेल तरच फॉर्म्युला देण्याचा पर्याय घ्या. तुमचे पालक किंवा आधीच्या पिढीचे नातेवाईक आपल्या बाळाची काळजी घेऊ शकतात आणि त्यांना बाळाला आता घनपदार्थांची ओळख करून देणे योग्य वाटेल कारण त्यांच्या वेळेला तसे करणे योग्य होते. परंतु बाळाला कोणत्याही प्रकारचे घनपदार्थ द्यायचे नाहीत हे त्यांना स्पष्ट करणे महत्वाचे आहे. घरातील इतर सदस्य खात असलेल्या घनपदार्थांची चव बाळाला घ्यावीशी वाटेल परंतु बाळासाठी घनपदार्थांची सुरुवात करण्याची हे वेळ नव्हे. घनपदार्थ घेण्यासाठी तुमचे बाळ अद्यापही खूप लहान आहे.

बाळाची झोप

१८ आठवड्यांच्या बाळासाठी झोप अजूनही त्याच्या वाढीचा सर्वात महत्वाचा पैलू आहे. कोणतीही अडथळे त्याच्या झोपेमध्ये व्यत्यय आणू शकतात आणि त्याला अस्वस्थ करू शकतात. जर इतरांनी त्याची काळजी घेतली असेल तर, त्वरीत झोपी जाण्यासाठी उपयुक्त असे कोणतेही तंत्र किंवा कोणतेही संगीत लावल्यास मदत होऊ शकते. थोड्या काळासाठी त्याला जवळ घेतल्यास किंवा प्रॅममध्ये ठेवून थोडे फिरवून आणल्यास किंवा अशा इतर काही क्रियाकलापांमुळे बाळ झोपी जाऊ शकते. या वयात झोपताना बाळाला लपेटण्याची विशेष गरज नाही. परंतु बाळाच्या झोपण्याच्या वेळी बेडवर कोणतीही खेळणी किंवा वस्तू नाहीत हे तुम्ही सुनिश्चित केले पाहिजे.कारण बाळ ती खेळणी झोपेत धरून ठेवू शकते आणि त्यामुळे बाळाला इजा होऊ शकते.

तुमच्या १८ आठवड्यांच्या बाळाची काळजी घेण्यासाठी काही टिप्स

आपल्या १८ आठवड्यांच्या बाळाची काळजी घेताना आपण अनुसरण करावे अशा काही टिपा येथे आहेत

• तुम्ही बाळाला बाटलीने दूध देण्यास सुरुवात करू शकता, परंतु संक्रमण हळूहळू झाले पाहिजे, तसेच तुमच्या लहान बाळासाठी हे आरामदायक असले पाहिजे
• तुमचे छोटे बाळ लवकरच पालथे पडण्यास सुरुवात करेल त्यामुळे धारदार कडा असलेली खेळणी दूर ठेवा. जेव्हा तुमचे लहान बाळ झोपलेले असेल तेव्हा त्याच्या जवळ कोणतीही हार्ड खेळणी नसल्याचे सुनिश्चित करा
• तुमचे बाळ झोपेतून जागे झाल्यावर त्याला गुंतवून ठेवण्यासाठी त्याच्या पाळण्यावर काही खेळणी लटकवून ठेवा

चाचण्या आणि लसीकरण

पीसीव्ही, डिप्थीरिया, पेर्ट्यूसिस, टेटॅनस, पोलिओ, हिपॅटायटीस बी आणि रोटाव्हायरस आणि इतर लसी सहसा बाळाला ४ महिने पूर्ण होईपर्यंत दिल्या जातात. जर या लसी यापूर्वी दिल्या गेल्या असतील तर आता लसीकरण आवश्यक नाही. तसे नसल्यास, आपले डॉक्टर त्यांच्यासाठी योग्य वेळापत्रक तयार करण्यात आपल्याला मदत करतील.

आपल्या बाळाला व्यस्त ठेवण्यासाठी खेळ आणि क्रियाकलाप

आपल्या बाळाची लक्षात ठेवण्याची आणि आठवण्याची क्षमता या आठवड्यात वाढल्याने आणखी बरेच काही विकसित करण्यास सुरवात करेल आणि ती प्रगती सुरू ठेवणे आवश्यक आहे. जसे आवाज महत्त्वाचे असतात, तशीच शांतता सुद्धा महत्वाची असते. कुजबुज करून किंवा हळू बोलून (किंवा थोडावेळ बोलू नये आणि केवळ त्याचे निरीक्षण करून) शांत राहण्याच्या संकल्पनेची ओळख आपण त्याला करून देऊ शकता. (किंवा थोडावेळ काही न बोलता फक्त त्याचे निरीक्षण करत राहणे). या लहान लहान खेळांमुळे त्याला अधिक चांगले ध्वनी ओळखता येईल. “श $$$” असे म्हणून बाळाशी हळूवारपणे बोलणे हा त्याचा अनुभव असू शकतो. त्याच वेळी, तुम्ही तुमच्या बाळाशी बेबी मॉनिटरद्वारे बोलून त्याच्यासाठी ते मजेदार बनवू शकता. फोनवर आपला आवाज रेकॉर्ड करून आणि खोलीच्या दुसर्‍या कोपऱ्यातून ऑडिओ परत प्ले करून देखील हे केले जाऊ शकते. फक्त तुमच्या आवाजामुळे त्याच्या चेहऱ्यावर एक हास्य येऊन आणि तो ओळख देईल

डॉक्टरांचा सल्ला कधी घ्यावा

बाळांना कुतूहल असते आणि आतापर्यंत तुम्हाला ते लक्षात आले असेलच! तुमच्या लहान बाळास देखील कुतूहल निर्माण होईल आणि त्याला स्वतःबद्दल उत्सुकता असेल आणि त्याच्याबद्दल वेगवेगळ्या गोष्टी लक्षात येतील. परंतु आपल्या बाळाला काही रस नसल्याचे दिसले किंवा त्याने तुमच्या उपस्थितीची नोंद अजिबात घेतली नाही असे लक्षात आल्यास ते असामान्य आहे आणि डॉक्टरांशी संपर्क साधला पाहिजे.

हे नवीन खेळणी आणि खेळांच्या बाबतीत देखील असू शकते. जर आपले बाळ इतरांशी संवाद साधण्यात स्वारस्य दर्शवित नसेल आणि ते सुस्त वाटत असेल तर ते आरोग्याशी संबंधित काही कारणांमुळे तसे असू शकते. म्हणून तुम्ही त्याला त्वरित बालरोगतज्ज्ञांकडे घेऊन जावे.

ह्या काळात तुमच्या बाळाचा मानसिक आणि भावनिक विकास वेगवान होईल आणि यामुळे भविष्यात त्याचे व्यक्तिमत्व चांगले होईल. तुम्ही बाळाचा इतर विकास झालेला सुद्धा बघू शकाल! बाळाचा होणारा विकास बघून तुम्हाला बरे वाटेल आणि तुम्ही त्याचा अभिमान बाळगला पाहिजे. परंतु जर बाळाचा त्याच्या वयानुसार विकास होत नाही असे तुम्हाला वाटत असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्याची तपासणी करून घ्या!

मागील आठवडा: तुमचे १७ आठवड्यांचे बाळ – विकास, वाढीचे टप्पे आणि काळजी
पुढील आठवडा: तुमचे १९ आठवड्यांचे बाळ – विकास, वाढीचे टप्पे आणि काळजी