मुलांसाठी भारताविषयी १०० मजेदार तथ्ये

भारत देश हा विविधतेचे प्रतीक आहे. भारत भूमी इतकी सुंदर आहे की आपण आपल्या मुलांना ह्या देशाबद्दल त्यांना माहिती असावं ते सगळं काही सांगू शकतो.

मुलांना माहिती असली पाहिजेत अशी भारताबद्दल काही मजेदार तथ्ये

मुलांना माहिती आवडते, म्हणून मुलांसाठी भारताबद्दल काही मजेदार तथ्ये येथे आहेत.

भौगोलिक तथ्ये

• ३२,८७,५९० चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळासह भारत हा जगातील सातव्या क्रमांकाचा देश आहे.
• १.२ अब्ज लोकसंख्या असलेला हा दुसरा सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला देश आहे.
• ट्रॉपिक ऑफ कॅन्सर चा उगम आपल्या देशाच्या मध्यापासून झालेला असतो.
• चिलिका हा भारतातील सर्वात मोठा तलाव आहे.
• सुमारे १२०० सेंटीमीटर वार्षिक पावसासह चेरापुंजी हे सर्वात आर्द्र ठिकाण आहे.
• गंगा ही भारतातील सर्वात लांब नदी असून तिची लांबी २५२५ किमी आहे.
• भारतातील सर्वात थंड ठिकाण म्हणजे द्रास, जे लडाखच्या पश्चिमेस स्थित आहे.
• ८,५८६ मीटर उंचीसह कांचनजंगा हा भारतातील सर्वात उंच पर्वत शिखर आहे.
• भारतातील सर्वात मोठी राज्ये आणि सर्वात छोटी राज्ये अनुक्रमे राजस्थान आणि गोवा आहेत.
• भारताचा सर्वोच्च बिंदू कांचनजंगा आहे, तर भारताचा सर्वात निम्न बिंदू कुट्टनाड आहे.

सांस्कृतिक तथ्ये

• भारतीय संस्कृती ही जगातील सर्वात प्राचीन म्हणजेच सुमारे ४५०० वर्षांपूर्वीची आहे.
• भारताने दोन सर्वात लोकप्रिय धर्मांचा उदय होताना पहिला, हिंदू आणि बौद्ध धर्म. एकूण लोकसंख्येपैकी ८४ टक्के लोक स्वतःला हिंदू म्हणून ओळखतात.
• भारतीय धर्माची सत्यता – इथे फक्त हिंदू आणि बौद्ध धर्म नाही तर आमचे राष्ट्र इस्लाम, ख्रिश्चन, शीख, जैन धर्म यासारख्या बर्‍याच धर्मांनी परिपूर्ण आहे.
• आग्रास्थित ताजमहाल जगातील सात चमत्कारांपैकी एक आहे.
• भरतनाट्यम, कथकली, कुचीपुडी, ओडिसी आणि मणिपुरी असे अनेक नृत्य प्रकार भारतामध्ये आढळतात.
• मुलांसाठी भारतीय कपड्यांची तथ्ये – इथले प्रत्येक राज्य कपड्यांची एक वेगळी शैली तयार करते. साड्यांपासून ते लेहेंगा तसेच लुंगिस आणि कुर्त्यापर्यंत, भारतात सर्व काही आहे.
• भारतामध्ये २२ अधिकृत भाषा आहेत.
• तामिळनाडूतील श्री रंगनाथस्वामी मंदिर हे भारतातील सर्वात मोठे मंदिर आहे (१६६ एकर).
• प्राचीन सिंधू संस्कृती ८००० वर्षांहून अधिक जुनी आहे.
• एकेकाळी भारत बौद्ध धर्माचा केंद्र होता आणि सम्राट अशोकाने त्याचा प्रसार जगभर, विशेषत: दक्षिण पूर्व आशियामध्ये करण्यास मदत केली.

ऐतिहासिक तथ्ये

इथे काही प्राचीन भारतीय तथ्ये मुलांसाठी दिलेली आहेत

• गणिताच्या क्षेत्रात भारताने मोठे योगदान दिले आहे. बीजगणित, कॅल्क्युलस आणि त्रिकोणमिती सारख्या शाखांची मुळे येथे आढळतात. शून्याचा शोध आर्यभट्ट यांनी लावला होता.
• बुद्धिबळाची मुळे भारतात आढळतात.
• आपल्या देशाचा इतिहास पहाता सर्वात चांगली गोष्ट अशी आहे की आपण कुठल्याही देशावर आक्रमण केलेले नाही .
• जगातील पहिले विद्यापीठ, तक्षशिला विद्यापीठ ७०० इ.स.पू. मध्ये बांधले गेले.
• सर्व युरोपियन भाषा संस्कृतमधून घेतल्या गेल्या आहेत, जी पुन्हा भारतातील सर्वात जुनी आणि श्रीमंत भाषा आहे.
• १०० इ.स.पू. मध्ये, दशांश प्रणालीचा शोध भारतात लागला.
• बौधायना हा एक अलौकिक बुद्धिमत्ता असलेला भारतीय होता ज्याने पाय चे मूल्य शोधले होते.
• आयुर्वेद ही पहिली भारतीय औषध प्रणाली आहे.
• नंदा साम्राज्याच्या शक्तिशाली सैन्याला घाबरल्यामुळे अलेक्झांडरचे सैन्य भारतात प्रवेश केल्यावर माघारी फिरले.
• १७४१ मध्ये त्रावणकोरच्या मार्तंडा वर्माने डच नेव्हीचा निर्णायकपणे पराभव केला.

प्राण्यांविषयक तथ्ये

• भारतात जवळजवळ ५०० वन्यजीव अभयारण्ये आहेत.
• पूर्व हिमालय, पश्चिम घाट आणि इंडो–बर्मा ही जैवविविधतेचे तीन आकर्षण केंद्र आहेत.
• एशियन हत्ती, बंगाल टायगर, एशियाटिक सिंह, मुगर मगरी ही काही धोकादायक प्रजाती भारतात आढळतात.
• भारतात जवळजवळ १३०० सुंदर पक्ष्यांच्या प्रजाती आहेत.
• बंगाल टायगर हा भारताचा राष्ट्रीय प्राणी आहे.
• मोर हा भारताचा राष्ट्रीय पक्षी आहे.
• गंगा नदीचे डॉल्फिन हे भारतातील राष्ट्रीय जलचर प्राणी आहे.
• हिमालयीन निळ्या मेंढ्या फक्त भारतात आढळतात.
• सारूस क्रेन ही भारतातील सर्वात मोठी क्रेन आहे.
• न्यूझीलंडनंतर दुसऱ्या क्रमांकावर असलेल्या भारतामध्ये जगातील लोकांची संख्या सर्वाधिक (७५,०००,०००) आहे

भारतीय चलनविषयक तथ्ये

• भ्रष्टाचाराविरुद्ध लढा देण्याच्या स्वयंसेवी संस्थेच्या ५ व्या स्तंभाच्या प्रयत्नांविषयी भाष्य करण्यासाठी भारताने शून्य रुपयांची नोट छापली.
• प्रत्येक भारतीय चलन नोटेच्या मागच्या बाजूवर १५ भाषा आहेत आणि समोरच्या भागावर दोन भाषा आहेत आणि त्या म्हणजे हिंदी आणि इंग्रजी होत.
• काही दिवसांपूर्वी भारतीय रुपयांच्या नाण्यांची संपूर्ण बांगलादेशात तस्करी केली जात होती आणि वस्तरा तयार करण्यासाठी ते वापरले जात होते.
• भारतीय नोटा कॉटन व सूती चिंध्यापासून बनविलेल्या आहेत.
• भारत – पाकिस्तान विभाजनानंतर लवकरच पाकिस्तानने जोपर्यंत स्वतःच्या नोटा बाजारात येत नाहीत तोपर्यंत भारतीय रुपयांच्या नोटा वापरल्या.
• आमच्याकडे आता ५००० आणि १०००० रुपयांच्या नोटा नाहीत, परंतु १९५४ ते १९७८च्या दरम्यान या नोटा चलनात होत्या.
• अर्थ मंत्रालय एक रुपयांच्या नोटा जारी करते.
• प्रत्येक नोटमध्ये भारताचे चित्रण आहे.
• स्थानिक बँकांमध्ये खराब झालेल्या किंवा फाटलेल्या नोटची देवाणघेवाण केली जाऊ शकते.
• पैशांचा नाश करणे कायद्याने दंडनीय गुन्हा मानला जातो.

क्रीडाविषयक तथ्ये

• हॉकीचा दिग्गज ध्यानचंद याला हिटलरने जर्मन सैन्यात फिल्ड मार्शलच्या रँकची ऑफर दिली होती. त्याने ही ऑफर नाकारली आणि १९३६ च्या बर्लिन ऑलिम्पिकमध्ये भारतीय संघाला सुवर्णपदक मिळवून दिले.
• आयपीएलच्या पहिल्या सामन्यात सरफराज खान अवघ्या दहा वर्षांचा होता. आता तो १७ वर्षांचा आहे.
• पाच आंतरराष्ट्रीय पुरुषांच्या कबड्डी स्पर्धा घेण्यात आल्या असून त्या सर्वांनी भारत जिंकला.
• ऑलिम्पिकमध्ये भारताने २६ पदके जिंकली आहेत.
• मार्शल आर्ट्स किंवा सेल्फ–डिफेन्सचा खेळ भारतात त्याचे मूळ शोधून काढतो.
• १९०० साली भारताने प्रथमच ऑलिम्पिक मध्ये भाग घेतला होता.
• कवी ज्ञानदेवजी यांनी ‘परमबधाम‘ हा खेळ शोधून काढला. हा खेळ आज काळ साप शिडी नावाने ओळखला जातो.
• पोलो ह्या खेळाची मुळे सुद्धा भारतात सापडतात. ह्या खेळात बराच बदल केला गेला आहे.
• हॉकी हा भारताचा राष्ट्रीय खेळ आहे.
• एनबीएनंतर आयपीएलमध्ये दुसर्‍यांदा सर्वात जास्त पैसे खर्च झाला आहे.

भारतीय संगीतविषयक तथ्ये

• गांधर्व महाविद्यालये ही भारताची पहिली संगीत शाळा होती.
• प्रत्येक राज्य एक वेगळ्या प्रकारचे लोक संगीत तयार करते. गुजरातमधील दांडिया, बंगालमधील बाऊल आणि महाराष्ट्रातील लावणी अशी काही उदाहरणे आहेत.
• बागेश्वरी कमर ही भारताची पहिली सनई वादक आहे.
• सरोद हे एक साधन आहे जे पूर्णपणे भारतीय आहे.
• तबला हे देखील एक वाद्य यंत्र आहे जे भारतात प्रथम तयार केले गेले.
• बंजारन हे भारतातील पहिले लोक अल्बम होते ज्यात गुजरात आणि राजस्थानमधील लोकगीते होती.
• राष्ट्रगीत रवींद्रनाथ टागोर यांनी लिहिले आणि कलकत्ता येथे प्रथम एका रॅलीत गायले.
• वीणा हे एक सुंदर साधन आहे जे भारतात प्रथम तयार केले गेले होते.
• लेडीबर्ड्स हा पहिला इंडिया बॅन्ड होता ज्यात फक्त महिला होती.
• कर्नाटक संगीत हे संगीतातील सर्वात प्राचीन शास्त्रीय प्रकारांपैकी एक आहे.

भारतीय सणांविषयक तथ्ये

• दिवाळी हा दिव्यांचा उत्सव आहे. रावणाला पराभूत करून राम आणि सीतेचे परत येणे हे महत्त्वपूर्ण आहे.
• होळी हा रंगांचा सण आहे आणि हिंदू कॅलेंडरमध्ये हा सण नवीन वर्षाच्या सुरूवातीस आहे.
• ईद हा भारतातील सर्वात लोकप्रिय इस्लामी उत्सव आहे. हा रमजानच्या पवित्र महिन्याच्या शेवटी साजरा केला जातो.
• नवरात्र हा हिंदू देवतांचा नृत्य आणि पूजा करण्याचा हिंदू सण मानला जातो आणि नऊ दिवस साजरा केला जातो.
• गणेश चतुर्थी हा सण गणपतीवरील श्रद्धेने साजरा केला जातो आणि मुंबईतही तो संपूर्ण भारतभर लोकप्रिय आहे.
• ओणम हा कापणीचा सण आहे, जो केरळमधील लोकांसाठीच आहे.
• भगवान श्रीकृष्णांचा जन्माष्टमी हा आणखी एक लोकप्रिय सण आहे.
• पोंगल हे तामिळ नवीन वर्ष आहे आणि कापणीचा सण आहे.
• कापणीच्या काळाच्या सुरूवातीस शिखांनी बैसाखी साजरी केली.
• करवा चौथ हा एक उत्सव आहे. उत्तरेकडील हिंदू महिला आपल्या पतींच्या दीर्घ आयुष्यासाठी प्रार्थना करतात.

भारतीय अन्न विषयक तथ्ये

• कर्नाटक हे बिसी बेले बाथ आणि पुलयोगरे यासाठी प्रसिद्ध आहे.
• भारत जगात सर्वाधिक प्रमाणात मसाले तयार करतो.
• चहा हे भारतातील सर्वात लोकप्रिय पेय आहे.
• तांदूळ हे भारताचे मुख्य अन्न आहे.
• जगातील सर्वात लोकप्रिय मिरची, भूत जोलोकिया ही भारतामध्ये आढळते.
• पश्चिम बंगाल आणि केरळसारख्या किनारपट्टी भागात मासे आढळतात.
• पश्चिम बंगाल हे मधुर रसगुल्ल्याचे जन्मस्थान आहे.
• तामिळनाडू आपल्या पोंगलसाठी प्रसिद्ध आहे.
• दम बिर्याणी ही मूळतः अवधच्या नवाबाने गरिबांना खाता येण्यासाठी ही पैसे वाचविणारी डिश तयार केली होती.
• भारतात हरियाणा राज्यात बासमती तांदळाचे ६०% पेक्षा जास्त उत्पादन होते

इतर मनोरंजक तथ्ये

• जगातील सर्वात प्रदीर्घ संविधान भारतामध्ये आहे.
• भारतामध्ये जगातील सर्वात मोठे टपाल नेटवर्क आहे.
• भारतात जगातील पाचव्या क्रमांकाचे रेल्वे लाईन नेटवर्क आहे.
• कुंभमेळा अवकाशातून दृश्यमान असल्याचे सांगितले जाते.
• शैम्पू करण्याची कल्पना भारतात सुरु झाली.
• चंद्रावर पाण्याचे अस्तित्व शोधण्यामध्ये भारतीय शास्त्रज्ञ प्रथम होते.
• अमेरिकेत दुसर्‍या क्रमांकावर इंग्रजी–भाषिक लोकसंख्या आहे.
• भारतामध्ये सर्वाधिक शाकाहारी लोक आहेत आणि एकूण लोकसंख्येपैकी ३१% शाकाहारी आहेत.
• हिऱ्यांचे उत्खनन सर्वात आधी भारतात झाले.
• पीपीपी पद्धतीने जगातील तिसऱ्या क्रमांकाची भारताची अर्थव्यवस्था आहे.

मुले आपल्या देशाचे भविष्य आहेत, म्हणून पालकांनी ह्या सुंदर राष्ट्राबद्दल त्यांना आवश्यक गोष्टी सांगितल्या पाहिजेत. भारत आपला देश आहे आणि ह्या देशाने आपल्याला बरेच काही दिलेले आहे. म्हणूनच आपल्या मुलांना आपल्या देशाविषयी सर्व चांगले सांगणे जरुरी आहे.

आणखी वाचा:

मुलांसाठी १० सुप्रसिद्ध भारतीय देशभक्तीपर गीते (रचनेसह)
भारतातील विविध शिक्षण मंडळे – सीबीएससी, आयसीएससी, आय.बी. आणि राज्य शिक्षण मंडळ