गर्भधारणा होताना

अवरोधित बीजवाहिन्या – स्त्रियांमधील वंध्यत्वाचे एक प्रमुख कारण

स्त्रियांमध्ये वंध्यत्वाचे एक सामान्य कारण म्हणजे बंद झालेल्या बीजवाहिन्या हे आहे. त्यावर उपचार देखील करता येतात. वैद्यकशास्त्रातील प्रगतीमुळे, समस्यांचे निदान झालेल्या महिलांसाठी आता अनेक उपचार पर्याय उपलब्ध आहेत. रोगाचे निदान करणे आणि त्यावर उपचार करणे याबद्दल आवश्यक असणारी माहिती ह्या लेखामध्ये दिलेली आहे.

अवरोधित बीजवाहिन्या म्हणजे काय?

गर्भाशय आणि अंडाशय यांच्यातील उदर पोकळीमध्ये बीजवाहिन्या असतात. त्यांना इंग्रजीमध्ये युटेराइन ट्यूब किंवा ओव्हीडक्ट असेही म्हणतात. गर्भाशयाच्या दोन्ही बाजूला दोन बीजवाहिन्या असतात. ह्या वाहिन्या शुक्राणूंना योनीमार्गातून, अंडाशयातून बाहेर पडलेल्या अंड्यापर्यंत पोहोचण्यास मदत करतात. रोपण होण्यासाठी उद्देशाने फलित अंड्याची गर्भाशयात वाहतूक करण्यास देखील ह्या बीजवाहिन्या मदत करतात. जर गर्भाशय आणि अंडाशय यांच्यातील कनेक्शन बंद असेल तर त्यास बंद झालेल्या बीजवाहिन्या म्हणजेच ब्लॉक फॅलोपियन ट्यूब म्हणतात. ह्या स्थितीत असलेल्या महिलेच्या एक किंवा दोन्ही बीजवाहिन्या अवरोधित असू शकतात.

अवरोधित बीजवाहिन्यांमुळे वंध्यत्व येते का?

अवरोधित बीजवाहिन्या हे वंध्यत्वाच्या सर्वात सामान्य कारणांपैकी एक आहे. जगभरातील ४० टक्के महिलांमध्ये हे कारण दिसून आले आहे. जर तुमच्या बीजवाहिन्या बंद झालेल्या असतील तर याचा अर्थ शुक्राणू अंड्याकडे जाऊ शकत नाहीत किंवा फलित अंडी गर्भाशयात परत जाऊ शकत नाही. या स्थितीचे निदान झालेल्या अनेक महिलांना वंध्यत्वाचा त्रास होतो. बीजवाहिन्या तपासल्याने आणि वेळेवर योग्य उपचार केल्याने तुमची वंध्यत्वातून सुटका होऊ शकते.

अडथळ्यामुळे बंद झालेल्या बीजवाहिन्या असतील तर गर्भवती होणे शक्य आहे का?

ब्लॉक झालेल्या बीजवाहिन्या असल्यास गर्भवती होणे कठीण आहे परंतु अशक्य नाही. गुंतागुंतीवर उपचार करण्याचे विविध मार्ग आहेत. तुमचे डॉक्टर तुम्हाला तुमच्या गरजेनुसार योग्य उपचारांचा सल्ला देतील.

बीजवाहिन्या ब्लॉक होण्याचे प्रकार

ब्लॉकेज नक्की कुठे झाले आहे त्यावर आधारित फॅलोपियन ट्यूब ब्लॉकेजचे तीन प्रकार आहेत. ते खालीलप्रमाणे

बीजवाहिन्या अवरोधित होण्याची कारणे

फॅलोपियन ट्यूब ब्लॉक होण्याची काही कारणे येथे आहेत:

अडथळे निर्माण झालेल्या बीजवाहिन्या काय आहेत आणि त्या कशामुळे होतात हे आता तुम्हाला माहित आहे. बीजवाहिन्या ब्लॉक असलेल्या स्त्रियांमध्ये दिसणारी लक्षणे सुद्धा तुम्हाला माहिती असणे आवश्यक आहे. जर तुम्हाला ही लक्षणे दिसली तर, योग्य निदानासाठी स्त्रीरोगतज्ञाचा सल्ला घेणे आणि आवश्यक असल्यास वेळेत उपचार सुरू करणे आवश्यक आहे.

बीजवाहिन्यांमध्ये अडथळे निर्माण झाल्याची लक्षणे

तुम्हाला ही समस्या आहे हे सांगणारी अनेक लक्षणे नाहीत. तुमच्या बीजवाहिन्या अवरोधित असल्याची लक्षणे खालीलप्रमाणे -

अवरोधित झालेल्या बीजवाहिन्यांचे निदान

स्थितीचे निदान करण्यासाठी तुमचे डॉक्टर खालील चाचण्या करू शकतात:क आहे.

निदान झाल्यानंतर, तुमचे डॉक्टर ह्या स्थितीवर उपचार करण्यासाठी योग्य मार्ग सुचवतील. हे उपचार तुमच्यासाठी योग्य आहेत याची खात्री करण्यासाठी आणि ब्लॉक झालेल्या फॅलोपियन ट्यूबमुळे उद्भवू शकणार्‍या कोणत्याही समस्या टाळण्यासाठी पर्याय दिले जातात. उपचारांचे पर्याय जाणून घेण्याआधी ह्या समस्यांवर नजर टाकूयात.

अवरोधित नलिकांची समस्या

बंद झालेल्या बीजवाहिन्यांमुळे वारंवार उद्भवणारी गुंतागुंत म्हणजे एक्टोपिक गर्भधारणा. एक्टोपिक गर्भधारणेमध्ये, फलित अंड्याचे गर्भाशयाव्यतिरिक्त इतर ठिकाणी रोपण केली जाते. एकटोपिक गर्भधारणेमध्ये हे रोपण अवरोधित बीजवाहिन्यांमध्ये होते. अशा प्रकारची गर्भधारणा व्यवहार्य नसते आणि ती आईसाठी जीवघेणी ठरू शकते. बाधित नळी अर्धवट काढून टाकण्यासाठी शस्त्रक्रिया केल्यास एक्टोपिक गर्भधारणा होण्याची शक्यता वाढते. महिलांना ही समस्या असल्यास किंवा नसल्यास त्यांनी आयव्हीएफ (इन विट्रो फर्टिलायझेशन) चा पर्याय निवडावा.

अवरोधित बीजवाहिन्यांसाठी उपचार

अवरोधित बीजवाहिन्यांसाठी उपचार उपलब्ध आहेत, परंतु हे नळ्या किती प्रमाणात अवरोधित आहेत यावर अवलंबून असते. जर दोन बीजवाहिन्यांपैकी फक्त एक नळी अवरोधित असेल, तर तुम्हाला बाहेरील मदतीशिवाय गर्भधारणा होण्याची शक्यता असते. येथे खालील उपचारांची शिफारस केली जाऊ शकते.

अवरोधित झालेल्या बीजवाहिन्यांवर उपचार करण्यासाठी घरगुती उपाय

बीजवाहिन्याउघडण्याचे अनेक नैसर्गिक मार्ग आहेत. तथापि, लक्षात ठेवा की ते उपाय वैद्यकीयदृष्ट्या सिद्ध झालेले नाहीत. बीजवाहिन्या किती प्रमाणात अवरोधित आहे त्यावर त्यांचे कार्य अवलंबून असते. त्यामुळे खूप जास्त प्रमाणात स्कार टिशूंचा अडथळा किंवा नुकसान यासारख्या गंभीर प्रकरणांमध्ये शस्त्रक्रिया आवश्यक असते. जर ब्लॉकेज कमीत कमी असेल आणि दोन बीजवाहिन्यांपैकी फक्त एक ब्लॉक असेल तर हे नैसर्गिक मार्ग तुम्हाला मदत करू शकतात. परंतु, हे उपचार करण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांची संमती घ्या. विशेषत: जर वंध्यत्वावर उपचार केले जात असतील तर डॉक्टरांची परवानगी घेणे आवश्यक आहे.

अवरोधित बीजवाहिन्यांना प्रतिबंध

उपचारापेक्षा प्रतिबंध नेहमीच चांगला असतो. येथे काही प्रतिबंधात्मक उपाय आहेत आणि ते तुम्ही करू शकता.

आधी सांगितल्याप्रमाणे, अवरोधित बीजवाहिन्यांसह गर्भवती होणे कठीण आहे, परंतु अशक्य नाही, विशेषत: या स्थितीवर लवकर उपचार झाल्यास ह्या स्थितीतून मुक्त होणे शक्य आहे. आपल्या डॉक्टरांशी बोलून ह्या स्थितीचे पुनरावलोकन करा आणि आपल्यासाठी काय चांगले आहे ते पहा. निरोगी जीवन जगणे, चांगला आहार आणि नियमित व्यायामाची पद्धत देखील ह्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते.

आणखी वाचा:

असिस्टेड रिप्रॉडक्टिव्ह टेक्नॉलॉजी (एआरटी) – वंध्यत्वावरील उपचारपद्धती वंध्यत्वावरील उपचारासाठी इंट्रायुटेरिन इन्सेमिनेशन (आय.यु.आय.) प्रक्रिया

Published by
मंजिरी एन्डाईत
Last Updated On

Recent Posts

All Rights Reserved